ความรับผิดชอบที่ไม่ธรรมดา

เมื่อเราพูดถึงความรับผิดชอบก็มักจะเป็นไปในเชิงตำหนิว่าเป็นความรับผิดชอบของคนนั้นคนนี้ ใครละรับผิดชอบเรื่องนี้ ความรับผิดชอบมาจากคำภาษาอังกฤษว่า responsibility มีความหมายง่ายๆ เพียง ความสามารถที่จะตอบสนอง (ability to respond) ในสถานะการใดๆ ก็แล้วแต่เรามีความสามารถที่จะตอบสนอง และการตอบสนองของเราจะทำให้สถานะการดีขึ้นหรือไม่ก็แล้วแต่ ไม่ว่าจะตอบสนองไปทางใด ครั้งแล้วครั้งเล่า การเฝ้ามองถึงผลที่จะเกิดขึ้น เราสามารถเลือกที่จะยกออกไปในทุกสถานะการณ์ และความสามารถอย่างหนึ่งในการสนองตอบคือ การตอบสนองภายในกับสิ่งที่กำลังดำเนินอยู่ภายนอก โลกภายนอกอาจร้อนแรง แตกแยก ไม่ได้หมายความว่า เราต้องล่มสลายแตกแยกตามไปด้วย ซึ่งน่าจะเป็นปกติความรู้สึกยังดีได้เมื่อมีบางอย่างไปในทางไม่ดี


ในบางองศาที่เราทราบว่ามีบางอย่างที่ต้องกระทำกับสิ่งที่จะเกิดขึ้นกับเรา เราจะได้รับพลังความเชื่อมั่น มีอิทธิพลที่จะควบคุมชีวิตเราเอง เราเห็นเป็นเช่นนั้นได้ก็ต่อเมื่อเราเปลี่ยนทัศนะคติและการกระทำ เราจึงสามารถที่จะเปลี่ยนอะไรที่จะเกิดขึ้นกับเรา ดังกล่าวนี้จะตรงกับคำว่า สามารถมีภาระรับผิดชอบ (accountable) โดยสรุปก็คือว่าเมื่อมีอะไรบางอย่างเกิดขึ้นกับเราแล้ว เราสามารถจะสำรวจและมีบางอย่างจะต้องกระทำกับสิ่งที่เกิดขึ้น โดยเราสร้างสรรค์ ส่งเสริมสนับสนุน และอย่างน้อยที่สุดยอมให้เกิดขึ้น จึงถือว่าเป็น ภาระรับผิดชอบ (acccountability)

การจะมีภาระรับผิดชอบที่แท้จริงน่าจะมีสามส่วนหลักคือ มีการแจ้งประกาศว่าเรามีบางอย่างที่จะต้องกระทำกับสิ่งที่เกิดขึ้น แม้ว่าเราไม่แน่ใจถึงอะไรที่จะเกิดขึ้น จงถามตัวเองว่าจะสร้างสรรค์ ส่งเสริม ยอมให้เกิดขึ้นอย่างไร คำตอบที่ได้อาจจะอัศจรรย์ใจอย่างประหลาด ประการต่อมาคือต้องสำรวจทางเลือกที่ต้องการตอบสนอง เป็นผู้ที่มีความสามารถที่จะตอบสนอง และประการสุดท้ายจะต้องเป็นการกระทำที่ถูกต้อง ยิ่งมีภาระรับผิดชอบมากในขั้นแรกก็ยิ่งจะต้องมีการกระทำที่ถูกต้องมากเท่านั้น ในอีกทางหนึ่งการกระทำที่ถูกต้องของเราอาจจะออกนอกแนวทาง และต้องยอมให้คนที่มีภาระรับผิดชอบมากกว่าเข้ามาดูแลรับผิดชอบแทน เหมือนกับทำแกงหกก็ทำความสะอาด แต่ถ้ารถบรรทุกแกงหกเต็มถนนก็ต้องออกจากถนนไป และยังต้องคิดอยู่เสมอว่า การสร้างสรรค์ ส่งเสริม ยอมให้กระทำนั้นมีแต่สิ่งดีๆ เกิดขึ้นกับเราด้วย