วงจร โง่ จน เจ็บ

การปฏิรูปการศึกษาที่ผ่านมาถ้ายังไม่ประสบผลสำเร็จ เพราะยังไม่สามารถที่จะแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นตามวงจร โง่ จน เจ็บ เราหวังกันว่าการศึกษาจะแก้โง่ได้ ไม่ถูกหลอก ไม่งมงาย ทำให้มีความรู้ นำความรู้มาใช้ในทางปฏิบัติแก้ปัญหาในชีวิตได้จริง กลายเป็นผู้มีปัญญาที่มีทั้งความรู้และความสามารถ แต่ถ้ายังโง่ไม่มีปัญญาที่จะปรับปรุงคุณภาพชีวิตของตนเองทำให้ตกอยู่ในสภาพแร้นแค้นก็คงหนีไม่พ้นที่เรียกกันว่าจน

รัฐบาลเพียรพยายามที่จะแก้ปัญหาความยากจนด้วยวิธีการต่างๆ นานา ยกเป็นประเด็นยุทธศาสตร์หลักของชาติก็แล้ว ระดมความช่วยเหลือด้านต่างๆ ก็แล้วจนตกอยู่สภาพเป็นผู้รับหรือผู้ถูกกระทำ มีคนเอาปลามาให้มากกว่าจะจับปลาเอง เมื่อไม่มีปัญญาที่สร้างรายได้เพิ่มก็ทำให้ยิ่งจนมากขึ้นไปอีก เมื่อมีความจนมากก็หมดโอกาสที่จะดูแลสุขภาพของตัวเองก็ทำให้เจ็บไข้ได้ป่วยได้ง่าย ประกอบอาชีพก็ไม่ได้เต็มที่ โอกาสที่จะสร้างความรู้สร้างปัญญาก็เป็นไปได้ยาก แม้ว่าสาธารณะสุขมูลฐานจะเพียรพยายามอย่างไรก็แล้วแต่ แม้จะแก้ความเจ็บไปได้ชั่วครั้งชั่วคราว แต่ถ้ายังโง่อยู่ก็ยังต้องจนและเจ็บต่อไปจนถึงวาระที่ไม่อาจทนต่อไปได้อีก

ผู้เขียนเชื่อว่าต้องแก้โง่ให้ได้ก่อนแล้วอย่างอื่นก็สามารถที่จะแก้ได้ โดยให้การศึกษาพื้นฐานที่ทุกชีวิตจำเป็นต้องมี ในการอยู่ร่วมอย่างสงบสุขไม่เบียนเบียนกันและกันและไม่เบียนเบียนสิ่งแวดล้อม ให้เข้าใจถึงการพึ่งพิงเชิงนิเวศวิทยา โดยเฉพาะความสัมพันธ์ที่มีต่อกัน รู้จักการประมาณ มีเหตุผล สร้างภูมิคุ้มกันให้กับชีวิต ตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง เชือว่าสามารถที่จะแก้ปัญหาความจนและเจ็บได้