ผลการทำอาณาปนสติ

ตามพระไตรปิฏกได้กล่าวไว้เกี่ยวกับเรื่องนี้ว่าสำหรับผู้ที่เจริญอาณาปนสติ หรือผู้ที่ฝึกฝนฝึกจิตโดยการใช้ลมหายใจเป็นเครื่องมือ โดยกำหนดให้มีสติกำกับทุกลมหายใจเข้าออกในอิริยาบทต่างๆ แล้ว เช่นให้รู้สึกตัวเมื่อหายใจออก และก็รู้สึกตัวเมื่อหายใจเข้าในกรณีต่างๆ แล้วเมื่อฝึกให้มากๆ แล้ว ย่อมเกิดผลใหญ่หรือมีอานิสงส์ใหญ่ ที่ทำให้สติปัฏฐานทั้งสี่มีความสมบูรณ์


การที่ทำให้สติปัฏฐานทั้งสี่สมบูรณ์นั้นก็คือทำใจให้มีสติกำกับดูแลซึ่งมีอยู่ 4 ฐานจึงเรียกว่าสติปัฏฐาน4 โดยในฐานที่ 1 เป็นการรู้ลมหายใจหรืออาการเคลื่อนไหวของกาย ฐานที่2 เป็นการรู้เห็นการกระทำของความคิด ความรู้สึกที่จะขจัดความคิดออกไป ฐานที่3 รู้เห็นถึงความสงบของจิตใจ หรือเห็นความว่างเปล่า และฐานที่4 เป็นการกำหนดปัจจุบันที่เป็นอยู่ในขณะหนึ่งขณะใดในทันที

เมื่อทำให้ฐานทั้ง4ครบบริบูรณ์และทำให้เจริญมากขึ้นก็ย่อมทำให้เกิดโพชฌงค์ทั้ง7ครบบริบูรณ์ และเมื่อทำให้มากปฏิบัติให้มากให้ก้าวหน้าต่อไปแล้วก็ย่อมทำให้มีวิชชาและวิมุติสมบูรณ์และก้าวหน้าขึ้น ก้าวเข้าสู่ความหลุดพ้นและนิพพานอันเป็นเป้าหมายในทางพระพุทธศาสนา