พิธีขึ้นเสาเอก

ปกติแล้วผู้เขียนไม่ค่อยได้สนใจเรื่องพิธีมากนัก แม้จะเคยเห็นเขาทำพิธีขึ้นเสาเอกก็ไม่เคยไปดูพิธีในรายละเอียดก็มองเห็นเสาที่กำลังจะก่อสร้างเป็นโครงเหล็ก แล้วก็มีต้นกล้วย มะพร้าวที่แตกหน่อ ต้นอ้อย ผูกติดอยู่กับโครงเหล็กนั้น จนกระทั่งกำลังจะสร้างบ้านของตัวเองก็ทำพิธีขึ้นเสาเอก เออ..อันนี้ก็ไม่แน่ว่าจริงเขาเรียกว่า วางเสาเอก หรือขึ้นเสาเอก การทำพิธีก็ต้องมีเจ้าพิธีหรือผู้ที่จะทำพิธีให้โดยน้าเลี่ยนที่เคยเป็นเจ้าหน้าที่ในสถาบันแห่งนี้มาก่อน ก็บอกให้เตรียมอุปกรณ์ เช่นไม้มงคล 9 ชนิด แผ่นเงิน แผ่นทอง เตรียมเหรียญสีเงิน สีทอง


เมื่อเริ่มพิธีจากการเซ่นไหว้เจ้าที่ ด้วยอาหาร ธูป เทียน ดอกไม้ เจ้าพิธีสวด บริกรรม เป็นเหมือนเป็นการแนะนำตัว บอกให้ผู้อาจเคยอาศัยบริเวณนี้มาก่อน ว่าถ้ามีทำอะไรไม่เหมาะไม่ควรก็อย่าได้ถือโทษ และขอพรจากท่านเหล่านั้น เสร็จจากพิธีเซ่นไหว้ ก็มาทำพธิที่หลุมเสาเอก ก็ใช้เสาโครงเหล็กผูกต้นกล้วย รวงข้าว ต้นอ้อย หน่อมะพร้าวน้ำหอม ตอกไม้มงคลที่ตำแหน่งต่างๆ เก้าทิศ ใส่ใบเงิน ใบทอง และแผ่นเงินแผ่นทองที่สลักอักขระบางอย่างที่กลางหลุมตรงแกนเสา ผูกใส่เศษผ้าของพ่อแม่ของเจ้าของบ้านที่ตัดมาบางส่วน ใส่เหรียญเงินและเหรียญทอง แล้วช่วยกันเทปูนเป็นฐานบนฐานรากโครงเหล็กก็เป็นอันเสร็จพิธี ส่วนเจ้าพิธีบริกรรมอะไรบ้างตอนนี้ก็ฟังไม่ถนัดนัก

ความจริงพิธีนี้น่าจะเป็นการประกาศให้ทราบว่าจะมีการก่อสร้าง ให้เป็นที่รับรู้ และเพื่อเป็นกำลังใจเป็นศิริมงคลว่าให้การก่อสร้างนั้นดำเนินไปด้วยความสะดวกเรียบร้อย ทั้งผู้ที่จะมาเป็นช่างก่อสร้างและผู้ที่จะมาอยู่อาศัย แต่ในกรณีอาคารที่สร้างขึ้นเป็นการเฉพาะนอกจากที่จะเป็นบ้านอยูอาศัย มักเป็นอาคารใหญ่แทนที่จะเรียกว่าขึ้นเสาเอกก็จะเรียกว่าการวางศิลาฤกษ์โดยมีบุคคลสำคัญมาเป็นประธานในพิธีในการวางศิลาฤกษ์ เจ้าพิธีอาจมีทั้งพิธีพราหม และพิธีสงฆ์